Avrupa Parlamentosunun (AP) yeni üyelerini belirleyecek seçimin sonunda Avrupa Birliği (AB), yürütme organı Komisyon ve karar alma organı Konseyin yeni yapısının da şekilleneceği yaklaşık 6 aylık bir sürece girecek.
AB üyesi 27 ülkede dün Hollanda ile başlayan 4 günlük seçim maratonu, 9 Haziran Pazar akşamı oy verme süresinin dolmasıyla sona erecek.
Yeni parlamentonun nasıl şekillendiğine ilişkin kesin olmayan ilk sonuçlar, tüm ülkelerden alınan verilerin toplanmasıyla Brüksel saatiyle AP tarafından 18.00'den itibaren yayımlanacak.
AP, üye ülkelerden gelen verilere göre sonuçları güncelleyecek. Son güncellemenin 10 Haziran'da 01.00 civarında yapılması bekleniyor.
10 Haziran sabahı tablo belli olsa da resmi sonuçlar, 27 üye ülkede resmi seçim otoriteleri tarafından ilan edilen ve ulusal yasama otoritelerince doğrulanan kesin sonuçların AP'ye ulaştırılmasıyla açıklanacak.
-10 Haziran'dan sonra neler olacak?
AP'nin yeni "siyasi grup"larının belirleneceği süreç başlayacak.
Haftalar alacak bu süreçte ulusal parti üyeleri, AB çapında benzer düşüncelere sahip mevkidaşlarıyla "siyasi grup" adı verilen koalisyonlar kuracak.
Parlamentodaki her grubun, 7 AB ülkesinden en az 23 milletvekilini içermesi gerekiyor.
Mevcut parlamentodaki siyasi gruplar şöyle:
"Üye ülkelerden merkez sağcı partileri bir araya getiren, Hristiyan Demokratlar olarak bilinen Avrupa Halk Partisi (EPP),
Merkez sol eğilimli partileri bir araya getiren Sosyalistler ve Demokratlar (S&D),
Liberal çizgideki Avrupa'yı Yenile (Renew Europe),
İklim, çevre ve göçmen hakları gibi konuları önceleyen Yeşiller/Avrupa Özgür İttifakı,
Muhafazakar partilerin oluşturduğu Avrupa Muhafazakarları ve Reformistleri (ECR),
Aşırı sağcı partileri buluşturan Kimlik ve Demokrasi (ID) ve sol partileri içeren Avrupa Solu."
-Yeni yasama dönemi 16 Temmuz'da başlayacak
Ulusal partiler, AP'deki siyasi gruplarını ilk genel kurul toplantısına kadar oluşturacak.
İlk genel kurul ise 16 Temmuz'da toplanacak, böylece yeni yasama dönemi de başlayacak.
Bu toplantıda milletvekilleri, AP'nin yeni başkanı ile başkan yardımcılarını seçecek ve komitelerinde yer alacak milletvekili sayısını belirleyecek.
Yeni meclisin ilk icraatı, seçimler nedeniyle sonuçlandırılamayan yasa tekliflerini görüşmek olacak. Bunların arasında kedi ve köpeklerin refahı, hayvan taşımacılığı, yolsuzlukla ve çocuklara yönelik cinsel istismarla mücadele ve yapay zeka mükellefiyet direktifleri yer alıyor.
-AB Komisyonunun oluşumu
AP seçimlerinin sonuçları, yalnızca yeni parlamentoyu değil AB'nin yürütme organı Komisyona kimin başkanlık edeceğini de belirleyecek.
İlerleyen aylarda milletvekilleri, AB ülkelerinin liderleri tarafından gösterilen adaylar arasından AB Komisyonunun yeni başkanını seçmek için oy kullanacak. Parlamento, AB Komisyonu Başkanı'nı gizli oyla, salt çoğunlukla seçecek.
Adayın gerekli çoğunluğu elde edememesi durumunda AB liderlerinin bir ay içinde yeni bir aday önermesi gerekecek.
Dolayısıyla seçimden sonraki günler AB Komisyonu Başkanlığı için gösterilen liste başı adaylar için de yoğun bir kampanya süreciyle geçecek.
Bu pozisyon için aday gösterilen isimler şöyle:
"EPP'nin adayı ve AB Komisyonu Başkanı Alman siyasetçi Ursula von der Leyen,
Sosyalistler ve Demokratlar'ın (S&D) adayı ve AB Komisyonu üyesi Lüksemburglu siyasetçi Nicolas Schmit,
Avrupa'yı Yenile'nin adayı İtalyan siyasetçi Sandro Gozi,
Yeşiller/Avrupa Özgür İttifakı'nın adayı Alman siyasetçi Terry Reintke ve Avrupa Solu'nun adayı Avusturyalı siyasetçi Walter Baier."
-Von der Leyen'i zor günler bekliyor
2019'dan bu yana AB'nin yürütme organının başında bulunan von der Leyen, yeniden aday seçilmesi en muhtemel isim.
Zira anketler, von der Leyen'in grubu EPP'nin sandalye sayısını büyük ölçüde koruyarak AP'nin yine en büyük grubu olacağını öngörüyor.
Von der Leyen'in koltuğunu koruyabilmesi için 27 üye ülkenin liderinin, ay içinde yapılacak AB zirvesinde nitelikli çoğunluğu elde etmesi ve AP'de gerçekleştirilecek oylamada 720 milletvekilinden 361'inin oyunu garantilemesi gerekiyor.
10 Haziran sabahından itibaren von der Leyen'in sosyalistler ve liberallerden oluşan diğer merkez eğilimli partilerle görüşmelerine başlaması bekleniyor.
AB Komisyonu Başkanı, atanmasının akabinde, AB ülkeleriyle birlikte Komisyonun üyeleri için adayları önerecek.
Komisyon üyeleri, AP'nin onayının ardından belirlenecek.
Komisyonun formasyonu, sonbaharda yapılması beklenen ve milletvekillerinin Komisyonun yapısını bir bütün olarak onaylayıp onaylamayacaklarına karar verecekleri genel kurul oylamasıyla sona erecek.
-AB Konseyinin oluşumu
AB Konseyinin yeni başkanı, üye ülkelerin liderleri tarafından nitelikli çoğunlukla seçilecek ve 1 Aralık'ta görevine başlayacak.
Böylece AB'nin gelecek 5 yıllık yönetimi belirlenmiş olacak.
