Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu Çalışanları Sendikası (EL-SEN ) Genel Başkanı Ahmet Tuğcu, kurum yönetiminin, en ucuz üretim maliyetine sahip KIB-TEK’e ait dizel santrallerin üretime katkısını düşürdüğünü, bunun sonuncunda tüketicilerin fazla fatura ödemekle karşı karşıya kaldığını savundu.
Bu düşüşte, santrallerin periyodik bakımları ve yedek parça temini için gerekli yönetsel kararların alınmaması ve ihalesiz alınan kötü yakıtlar nedeniyle sıklıkla yaşanan arızaların etkili olduğunu savunan Tuğcu, “Durum böyle iken üretim, KIB-TEK’e ait dizel santrallere göre yüzde 33 daha pahalı olan AKSA, yüzde 375 daha pahalı olan Güney Kıbrıs ve son olarak da sözde yatırım adı altında Türkiye’den kiralanan ve her biri için 1 milyon ABD doları yıllık kira bedeli ödenen (4x25 MW) acil durum mobil santrallerine kaydırılmıştır.” dedi.
Tuğcu, en ucuz maliyetli KIB-TEK dizel santrallerin toplam üretim içerisindeki payının oransal düşüşünün ve yerine daha pahalı üretim yaptırılmasının sonucunda son 4 yıllık sürede tüketicilerin toplamda 73 milyon 232 bin ABD Doları fazladan fatura ödemekle karşı karşıya kaldığını savundu.
Tuğcu yaptığı yazılı açıklamada, “İyi bir KIB-TEK yönetimi olsaydı, maliyetlerle ilgili verilere bakarak, en ucuz üretim maliyetine sahip santrallerinin tam kapasite ile üretim yapabilecek şekilde hazır tutulmalarını sağlayacak kararları gecikmeksizin alacağı gibi, bu santrallerin üretimdeki payını artırmak için de çaba gösterir ve gerekli yatırım kararlarını alırdı” ifadelerini kullandı.
Tuğcu, halkın yararına özerk KIB-TEK için mücadeleyi yükselttiklerini kaydetti.
-“Dizel santrallerin üretimdeki payı düşürülüyor”
Ahmet Tuğcu, açıklamasında üretim maliyetlerine de yer vererek, “Mevcut yönetim, en ucuz üretim maliyetine sahip KIB-TEK dizel santrallerin toplam üretimdeki payını sürekli düşürürken son üçünün payını sürekli artırıyor” ifadelerini kullandı.
Tuğcu, maliyetlerle ilgili şunları kaydetti:
“Temmuz 2024’e göre maliyetler; KIB-TEK dizel 11,83 cent/kWs, AKSA dizel 15.79 cent/kWs, KIB-TEK Mobil Santral (TC'den kiralanan) 22,6 cent/kWs, Güney Kıbrıs'tan alınan 44 cent/kWs. KIB-TEK’in dizel santral yatırımı en son 2015 yılında 2x 17.5 MW olarak gerçekleşmiş ve toplam dizel santral ünitesi 8’e (Toplam 140 MW) çıkarılmıştı”
Tuğcu, 2019 yılı sonunda ortaya çıkan pandemi ve sonrasında yaşanan kapanmalar nedeniyle yıllar itibarı ile sürekli artış eğiliminde olan yıllık toplam tüketimin, 2020 yılında düşüş gösterse de 2020 yılından sonra yine normal artış seyrine geri döndüğünü belirtti.
Dizel santrallerin 2016 – 2019 yılları arasında toplam üretime katkısının ortalama yüzde 33.39 seviyesinde olduğunu dile getiren Tuğcu, 2020 yılından sonra toplam yıllık üretim ciddi oranda artış göstermesine rağmen önceki yıllara göre KIB-TEK’e ait dizel santrallerin üretime katkısının önemli oranda düşürüldüğünü kaydetti.
Bu düşüşte, santrallerin periyodik bakımları ve yedek parça temini için gerekli yönetsel kararların alınmaması ve ihalesiz alınan kötü yakıtlar nedeniyle sıklıkla yaşanan arızaların etkili olduğunu belirten Tuğcu, şöyle devam etti:
“Durum böyle iken üretim, KIB-TEK’e ait dizel santrallere göre yüzde 33 daha pahalı olan AKSA, yüzde 375 daha pahalı olan Güney Kıbrıs ve son olarak da sözde yatırım adı altında Türkiye’den kiralanan ve her biri için 1 milyon ABD doları yıllık kira bedeli ödenen (4x25 MW) acil durum mobil santrallerine kaydırılmıştır. En ucuz maliyetli KIB-TEK dizel santrallerin toplam üretim içerisindeki payının oransal düşüşünün ve yerine daha pahalı üretim yaptırılmasının sonucunda;
2020 yılı için 10 milyon 968 bin 399 ABD Doları, 2021 yılı için 15 milyon 764 bin 851 ABD Doları, 2022 yılı için 20 milyon 99 bin 535 ABD Doları, 2023 yılı için 26 milyon 399 bin 215 ABD Doları olmak üzere son 4 yıllık sürede tüketicilerimiz, toplamda 73 milyon 232 bin ABD Doları fazladan fatura ödemekle karşı karşıya kaldı. İçerisinde bulunduğumuz yılın zararının 2023 yılı zararını katlayacağı öngörülüyor. İyi bir KIB-TEK yönetimi olsaydı, yukarıda verilen maliyetlerle ilgili verilere bakarak, en ucuz üretim maliyetine sahip santrallerinin tam kapasite ile üretim yapabilecek şekilde hazır tutulmalarını sağlayacak kararları gecikmeksizin alacağı gibi, bu santrallerin üretimdeki payını artırmak için de çaba gösterir ve gerekli yatırım kararlarını alırdı.”
Yatırım yapılmadığı zaman ortaya çıkan bedelin, gerekli finansmanı fazlası ile karşılamaya yeterli olduğunu belirten Tuğcu, “Üstelik bu yatırımlar yapılsa ve örneğin 2023 yılında tüketilen elektrik yalnızca KIB-TEK dizel santrallerle karşılansaydı, bugün mevcut üretim şekli ile havaya atılan 80 milyon dolar yatırıma ayrılabilecekti” dedi.