İsrail 2,5 milyon Filistinliye yardım sağlayan Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansının (UNRWA) faaliyetlerinin yasaklanmasına ilişkin iki yasa tasarısını 28 Ekim'de Meclisten geçirmesinin ardından, UNRWA'nın İsrail'deki faaliyetlerini düzenleyen anlaşmanın iptal edildiğini Birleşmiş Milletlere (BM) bildirdi.
Tel Aviv yönetimi, İsrail Dışişleri Bakanlığından BM'ye gönderilen mektupla, UNRWA'nın İsrail'deki faaliyetlerini düzenleyen 1967 tarihli anlaşmayı iptal ettiğini duyurdu.
İşgal altındaki Batı Şeria'da ve soykırımın yaşandığı Gazze'de yaklaşık 2,5 milyon Filistinli mülteci, UNRWA'dan destek alarak yaşamını sürdürüyor.
UNRWA'nın yasaklanmasını hedefleyen iki yasa tasarısının 28 Ekim'de İsrail Meclisinden geçmesinin ardından 1967'den bu yana yürürlükte olan anlaşma üç ay içinde feshedilecek.
İsrail Meclisinden geçen iki yasa kapsamında, UNRWA'nın, İsrail'in "egemenlik alanı" içerisinde doğrudan ya da dolaylı olarak herhangi bir temsilcilik açması, hizmet vermesi ya da herhangi bir faaliyet yürütmesi yasaklanıyor.
Söz konusu yasak kapsamında, işgal altındaki Doğu Kudüs'teki UNRWA ofisi, Doğu Kudüs'teki tek mülteci kampı Şufat'taki UNRWA'nın faaliyetleri tamamen durdurulacak ve Kudüs’teki Eski Şehir’de bulunan UNRWA sağlık kliniği de kapatılacak.
İsrail'in yasağından doğrudan etkilenmemekle beraber, UNRWA'nın saldırı altındaki Gazze ve işgal altındaki Batı Şeria'daki operasyonlarının olumsuz anlamda etkilenmesi bekleniyor.
Söz konusu yasalar kapsamında, İsrailli yetkililerin artık UNRWA ile temas kuramayacağı ancak ilerleyen dönemde buna istisnalar getirilebileceği ek bir maddeyle kabul edilmişti.
- Milyonlarca Filistinliye yardım sağlayan UNRWA, İsrail'in hedefinde
İsrail yönetimi, 7 Ekim 2023'te Gazze Şeridi'ne saldırılarının başlamasıyla eş zamanlı şekilde UNRWA'ya karşı karalama kampanyasına başlamış, sadece Gazze'de 12 bin çalışanı bulunan UNRWA'nın 14 çalışanının "7 Ekim saldırılarına katıldığı" iddiasıyla Ajansın kapatılması gerektiğini savunmuştu.
Tel Aviv yönetimi, işgal altındaki Batı Şeria ve Doğu Kudüs'ün yanı sıra Lübnan ve Ürdün'de Filistinli mültecilere destek olan, sağlık, eğitim, sosyal hizmetler alanlarında çoğu Filistinli 30 bin çalışanı bulunan Ajansın kapatılması ve itibarsızlaştırılması için kampanya yürütmeyi sürdürüyor.
- İsrail, UNRWA'yı yasaklayarak Filistinlilerin topraklarına geri dönüşünü engellemeye çalışıyor
14 Mayıs 1948'de tarihi Filistin toprakları üzerinde İsrail devletinin kurulması, sonra da 1967'de Doğu Kudüs ve Batı Şeria'nın işgal edilmesiyle zorla göç ettirilen Filistinliler mülteci durumuna düştü.
Bugün çoğunluğu işgal altındaki Filistin topraklarında, bir kısmı da komşu ülkeler ve dünyanın dört bir yanında UNRWA'ya kayıtlı 5,3 Filistinli mültecinin "uluslararası hukuka dayalı mülteci statüsü ve olası bir müzakerede topraklarına geri dönüş hakkı" bulunuyor.
BM'nin "evlerine geri dönmeyi ve komşularıyla huzur içinde yaşamayı arzulayan mültecilerin, mümkün olan en yakın zamanda bu arzularını gerçekleştirmelerine izin verilmeli ve geri dönmemeye karar verenlerin arazileri için tazminat ödenmeli" şeklindeki 194 sayılı kararını ise İsrail uygulamayı reddediyor.
Uluslararası hak örgütleri ve uzmanlar, İsrail'in UNRWA'yı yasaklayan yasalarıyla "Filistinli mültecilerin geri dönüş hakkını ortadan kaldırmaya çalıştığı" uyarısı yapıyor.
İsrail'in 14 Mayıs 1948'de Filistin toprakları üzerinde kurulmasıyla Filistinlilerin "Büyük Felaket (Nekbe)" diye isimlendirdiği süreçle zorunlu göçe ve katliamlara maruz kalan, hala da işgal altındaki Batı Şeria ve soykırımın yaşandığı Gazze'de yaklaşık 2,5 milyon Filistinli mülteci, UNRWA'dan destek alarak yaşamını sürdürüyor.
Filistin nüfusunun o dönem yüzde 67'sine tekabül eden 957 bin kişinin vatanlarından zorla çıkarılmasının ardından nüfus artışıyla Filistinli mültecilerin sayısı dünya genelinde 6 milyon 20 bine ulaştı.
Sürgün edilen yüz binlerce Filistinli, ülke içinde ve dışında oluşturulan UNRWA'nın hizmet sağladığı 61 mülteci kampında zor şartlar altında hayatlarını sürdürüyor.
İsrail'in kuruluş sürecinde topraklarından ayrılmak zorunda kalan Filistinlilerin sığındığı komşu ülkelerin başında gelen Lübnan'da 12, Ürdün'de 10, Suriye'de 12 mülteci kampı bulunuyor.
İsrail'in 1967'de Batı Şeria, Doğu Kudüs ve Gazze'yi işgal etmesiyle bu topraklarda 58'i resmi statüde 10'u gayriresmi statüde 68 Filistin mülteci kampı bulunuyor. UNRWA , Filistin mülteci kamplarında sağlık, eğitim, gıda, altyapı gibi birçok hizmeti sağlamanın yanı sıra İsrail'in buralardaki uygulamalarını kayıt altına alıyor.
