Bu yazının temel amacı, temiz insan, temiz toplum için toplumu oluşturan tüm bileşenlerin ve bu bileşenlerin hem kendisi hem de yaratıcısı olarak her şeyin en temelinde yer alan insanın ahlaklı olması ve ahlaki davranmasının önemini vurgulamaktır. Yazının, genelde insanlığın, özelde toplumumuzun içinden geçtiği zor dönemler düşünüldüğünde, özel bir anlamı var olabilir.
Hemen hemen her toplumda genel olarak “temiz insan, temiz toplum” sloganı ile özellikle kamusal alanda görülen kirlilik ve yozlaşmaların ortadan kaldırılması gereği vurgulanmaktadır. Ancak, kirli olan ve yozlaşan sadece kamusal alan olan devlet, hükümet, siyasi partiler, sendikalar, sivil toplum kuruluşları vd. değildir. Gerçekte bütün bunların temelinde birey ve aileden başlayan ve yayılan kirlilik ve yozlaşmalar bulunur. Böylece, birey temelinde başlayan, aileye, kamusal ve özel tüm meslek ve uygulama alanlarına ve topluma hızla yayılan pek çok kirlilik ve yozlaşmalar ortaya çıkabilmektedir.
Temiz insan, temiz toplum için tek koşulun; "tüm insanların, yaşamın her anında ve her alanında, tüm toplumsal yapı ve kurumlarda ahlaka uygun ve etik davranış ve eylemlerde bulunması" olduğu söylenebilir.
‘Temiz insan, temiz toplum’ için toplumu oluşturan tüm bileşenlerin ve bu bileşenlerin yaratıcısı olarak her şeyin en temelinde yer alan insanın ahlaklı olması ve ahlaki davranmasının ne kadar önemli olduğu gerçeğini asırlar öncesinden bugüne taşıyan, Eski Mısır yazıtlarından 'Ölüler Kitabı*’nda (Champdor, 1984) yer alan aşağıdaki dizeler, 'Birey Ahlakı’nı, 'Aile Ahlakı'nı, 'İş ve Meslek Ahlakı'nı, ‘Bilim Ahlakı’nı, 'Çevre Ahlakı'nı ve ‘Siyaset Ahlakı’nı ne kadar da yalın ifade ediyor. Temiz insan, temiz toplum için Ölüler Kitabı’ndaki şu ifadeler sizce de hâlâ geçerli mi?
Yakınlarımı bahtsızlığa sürüklemedim.
Gerçek evinde alçaklık etmedim.
Kimseyi gücünün dışında çalıştırmadım.
Benim yüzümden kimse korku duymadı, yoksulluk ve acı çekmedi, bahtsız olmadı.
Tanrıların kötü gördükleri şeyleri hiç bir zaman yapmadım.
Kölelere kötü muamele etmedim ve ettirmedim.
Kimseyi aç bırakmadım.
Kimseye göz yaşı döktürmedim.
Kimseyi öldürmedim ve kimsenin kahpece öldürülmesini emretmedim.
Kimseye yalan söylemedim.
Hiç bir utandırıcı davranışta bulunmadım.
Zina etmedim.
Yiyecekleri pahalı ve eksik satmadım.
Terazinin dirhemi üzerine hiç bir zaman elimi bastırmadım.
Teraziyle tartarken hiç bir zaman hile yapmadım.
Süt çocuklarının ağızlarından sütü uzaklaştırmadım.
Hayvanları çalmadım.
Tanrının kuşlarını avlamadım.
Ölmüş balığı tutmadım.
Hiç bir arkın suyunu başka yöne çevirmedim.
Ben temizim, temizim, temizim...
* Mısır Ölüler Kitabı, Işığa Çıkarma Kitabı olarak da bilinir. Antik Mısır cenazelerinde okunan metinleri içeren ve asıl adı Günden Dışarı Gidenleranlamına gelen Ra nu pert em hru olan kitap Geç Dönem Hanedanları döneminde yazılmıştır.
Kaynakça:
Champdor, Albert. (1984) Mısır’ın Ölüler Kitabı. Çev. Suat Tahsuğ, İstanbul: Ruh ve Madde Yayınları.